روزهای بهتر اقتصاد ایران با سه پیمان تجاری
به گزارش بازاری هر چند ایران در دهه های گذشته فرصت های بسیاری را برای حضور در مجامع بین المللی همکاریهای اقتصادی از دست داده اما حضور در سه پیمان منطقه ای، مسیری جدید را در این عرصه گشوده است.
به گزارش بازاری به نقل از ایسنا، براوردهایی که از وضعیت تجارت جهانی انتشار یافته نشان داده است که امروز بخش مهمی از تجارت جهانی، میان کشورهای همسایه و کشورهای حاضر در یک منطقه انجام می شود و در این میان ایران عملکردی پررنگ دارد و به جز چین، سایر شرکای اصلی تجاری ایران را همسایگان و کشورهای حاضر در منطقه می سازند.
با این حال، با گسترش حوزه فعالیتهای سازمان تجارت جهانی، تعداد قابل توجهی از کشورهای جهان به این سازمان پیوسته اند و اصول جهانی را اجرایی می کنند، هر چند در سالهای گذشته بارها صحبت های مختلفی درباره فراهم شدن مقدمات لازم برای پیوستن ایران به این سازمان مطرح شده اما هیچ گاه در عمل موانع باقی مانده، برداشته نشده اند.
در کنار عدم عضویت در سازمان تجارت جهانی، ایران در سالهای گذشته و در چند دوره مختلف تحت فشار تحریم های آمریکا قرار داشته که خیلی از دیگر کشورها هم به آن پایبند بوده اند و همین مبحث توسعه تجارت بین المللی ایران را با مشکل مواجه کرده است. قرار گرفتن در لیست سیاه اف ای تی اف دیگر موضوعی است که تجارت ایران را تحت الشعاع خود قرار داده و نقل و انتقالات بانکی و ارزی را دشوار کرده است.
در چنین شرایطی، استفاده حداکثری از تمامی گزینه های موجود، راهبرد ایران در سالهای اخیر بوده است و همانطور که مقامات دولتی بارها تصریح کرده اند، گسترش حضور در بازار کشورهای منطقه و همسایه راهبرد کوتاه مدت کشور برای افزایش حجم صادرات بشمار می رود.
هر چند ایران در سالهای گذشته جای پای خویش را در بازار کشورهایی مانند عراق، افغانستان و حتی ترکیه محکم تر از قبل کرده است اما براوردهای سازمان توسعه تجارت نشان داده است که میزان واردات سالانه کشورهای منطقه خلیج فارس بیشتر از ۱۰۰۰ میلیارد دلار است و سهم ایران از این بازار بسیار گسترده محدود باقی مانده است.
در کنار مذاکرات دو جانبه و همکاری با کشورهایی که ایران با آنها مرز مشترک دارد، قرار گرفتن در پیمان های اقتصادی مشترک که به برقراری امتیازات اقتصادی برابر منجر می شود، یکی از اولویت هایی است که ایران باید به آنها برسد.
قدیمی ترین پیمان اقتصادی مشترک منطقه ای که ایران در آن عضویت دارد به گروه اکو مربوط می شود. هرچند سنگ بنای ابتدایی این پیمان اقتصادی قبل از پیروزی انقلاب گذاشته شد اما در ساال ۱۹۸۵، این پیمان اقتصادی بار دیگر با محوریت ایران و با نام اکو کار خویش را شروع کرد.
اکو با عضویت ایران، پاکستان و ترکیه کار خویش را شروع کرد اما از سال ۱۹۹۲، کشورهای افغانستان، آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان هم به آن پیوستند.
پیمان اکو در حوزه های تجارت، حمل و نقل، انرژی، کشاورزی، منابع انسانی و روابط بین المللی فعالیت می کند و توسعه اقتصادی پایدار میان کشورهای عضو، حذف تدریجی موانع تجاری منطقه ای، نقش آفرینی در تجارت جهانی، توسعه حمل و نقل و آزادسازی اقتصادی و خصوصی سازی اصلی ترین اهداف اکو را می سازند.
با عنایت به نقش محوری ایران در تاسیس و ادامه فعالیتهای اکو، اجلاس پیش روی این گروه که در ترکمنستان برگزار می شود، می تواند برای کشور مقدمات توسعه همکاریهای منطقه ای و البته افزایش صادرات غیرنفتی را فراهم آورد.
قزاقستان و قرقیزستان دو عضو پیمان اکو هستند که در دیگر گروه اقتصادی که ایران به تازگی به آن پیوسته هم حضور دارند. در آبان ۱۳۹۸، ایران عضویت سه ساله و آزمایشی خود در پیمان اقتصادی اوراسیا را شروع کرد و طبق اعلام سازمان توسعه تجارت تا دو سال آینده مقدمات شکل گیری یک تجارت آزاد میان ایران و اعضای این پیمان فراهم خواهد شد.
پیمان اوراسیا هم در سال ۲۰۱۴ با محوریت کشورهای روسیه، قزاقستان و بلاروس به امضا رسید و سپس ارمنستان و قرقیزستان هم به آن پیوستند. تخفیف در تعرفه های تجاری و حرکت به سمت تجارت آزاد چند جانبه، اصلی ترین هدف گذاری اوراسیا بشمار می رود و بعد از پیوستن ایران به این پیمان، با وجود کاهش آمار تجارت کشور تحت تأثیر کرونا، میزان تجارت با کشورهای عضو این پیمان کاهش چشم گیری نداشته است.
در اوراسیا، تراز تجاری ایران با تمامی کشورهای عضو به جز روسیه مثبت است و بدین سان ظرفیت صادراتی قابل توجهی در این مقاصد وجود دارد. از طرفی ایران توانسته بخشی از نیاز مواد اولیه و کالاهای اساسی خویش را در سالهای اخیر از راه از روسیه براورده کند.
در کنار اکو و اوراسیا، ایران چند ماه قبل عضویت خود در پیمان اقتصادی شانگهای را هم نهایی کرد. این پیمان اقتصادی با حضور تعداد زیادی از اقتصادهای نوظهور جهانی تشکیل شده و محوریت آن با چین است. چین در طول تمام سالهای گذشته همواره اصلی ترین شریک اقتصادی ایران بوده و در کنار آن با آمار قابل توجه رشد اقتصادی طولانی مدت، بزودی به قدرت برتر اقتصادی جهان بدل خواهد شد.
احیای جاده ابریشم و استفاده از نقش ترانزیتی ایران در اتصال شمال به جنوب و شرق به غرب و توسعه صادرات به مقاصد دورتر صادراتی در شرق آسیا، اصلی ترین راهبردهای ایران در گروه اقتصادی شانگهای را تشکیل می دهد.
هر چند جز اکو، عضویت ایران در دو گروه اقتصادی دیگر تازگی دارد و هنوز ابعاد دقیق آن معلوم نیست اما به نظر می آید در شرایطی که برخی محدودیت های اقتصادی، برای انزوای اقتصاد ایران تلاش می کنند، عضویت و فعالیت گسترده در این پیمان ها برای ایران دستاوردهای مهمی در بر خواهد داشت.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب