گزارش بازاری؛
اقتصاد مقاومتی کلیدواژه ای برای افزایش تاب آوری
اقتصاد مقاومتی توانمندسازی اقتصاد ملی در مقابل تغییرات، مخاطرات و تهدیدهای داخلی و خارجی است که همین مبحث وجه اشتراک با مبحث تاب آوری دارد.
به گزارش بازاری به نقل از مهر، سالهای زیادی است که تحریم های مختلفی ضد کشورمان از جانب آمریکا و اتحادیه اروپا وضع می شود؛ تحریم هایی که طی یک دهه اخیر با هدف فروپاشی اقتصاد ایران شدت بیشتری گرفت و ابعاد گسترده تری یافته است، بگونه ای که آثار آن در بخش های مختلف اقتصاد بخصوص مبادلات اقتصادی همچون نقل و انتقال پول و ارز مشهود بوده است.
با این وضع اخیر مقام معظم رهبری در دیدار با مسؤلان و کارگزاران نظام به این مورد اشاره کرده و فرمودند: آمریکایی ها صریحاً می گویند که فشار حدّاکثری ضد ایران شکست خفّت باری خورد، خیلی قضیّه ی بزرگی است، خیلی قضیّه ی مهمّی است. این که آمریکای متکبّر، آمریکای مغرور، آمریکای مستکبر اعتراف کند که فشار حدّاکثری در مقابل ایران شکست خفّت بار خورد، خیلی قضیّه ی مهمّی است.
اقتصاد مقاومتی کلیدواژه ای برای افزایش تاب آوری
برای کاهش اثرات تحریم، اقتصاد ایران از حدود ۱۰ سال پیش با مفهومی تحت عنوان «اقتصاد مقاومتی» آشنا شد؛ اقتصاد مقاومتی «توانمندسازی اقتصاد ملی در مقابل تغییرات، مخاطرات و تهدیدهای داخلی و خارجی بر سر راه پیشرفت و دستیابی به اهداف چشم انداز کشور و استفاده از فرصت های آنها» را مورد تاکید دارد که همین مبحث وجه اشتراکی با مبحث تاب آوری که خود راهکاری اصلی برای مقابله با تکانه ها و دستیابی به اقتصادی قدرتمند شمرده می شود، دارد.
با توجه به اهمیت موضوع، مقام معظم رهبری طی سالهای قبل در بیانات مختلفی به مسئله اقتصاد مقاومتی و تاب آوری اشاره کرده اند که «اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی ها و خصومت های شدید می تواند تعیین کننده رشد و شکوفایی کشور باشد.» یکی از اصلی ترین این گزاره ها محسوب شده و تفاوت آن با ریاضت اقتصادی را نشان داده است.
ایشان در بیانات خود تبیین دیگری هم نسبت به مسأله اقتصاد مقاومتی عرضه فرموده اند که نوعی مقاوم سازی، انعطاف پذیری و اقتدار را به صورت همزمان یاد شده قرار داده است، با این عنوان که «اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی که به یک ملت اجازه می دهد حتی در شرایط فشار هم امکان رشد و شکوفایی داشته باشد.»
همچنین رهبری مبحث برونگرا بودن اقتصاد مقاومتی که عاملی برای حضور در بازارهای جهانی است را هم بارها یاد شده قرار داده اند؛ طبق فرموده ایشان «اقتصاد مقاومتی به معنای حصار کشیدن به دور کشور نیست، اقتصاد مقاومتی، درون زا و برون گرا است یعنی اگر اقتصاد ملی از درون نجوشد، به جایی نخواهد رسید.»
در این بین باآنکه طی دهه گذشته، اقتصاد ایران از نظر آماری وضعیت قابل قبولی نداشته و گرفتار صدمه های پراکنده ای شده اما با اتکا به همین مفاهیم، توانسته در مقابل تحریم ها به تاب آوری و مقاومت قابل قبولی برسد و گرفتار مشکلات بحرانی که سایر کشورها به سبب تحریم هایی با سطح پایین تر با آن مواجه گشتند، نشویم؛ بگونه ای که میتوان گفت یکی از مزایای تحریم ایجاد زمینه برای مقاوم سازی اقتصاد کشور بود.
این مبحث علاوه بر این که بارها در اظهارات کارشناسان داخلی و خارجی یاد شده قرار گرفته، در بیانات اخیر مقام معظم رهبری در دیدار با کارگزاران نظام هم مورد تاکید قرار گرفته است؛ ایشان در این نشست فرمودند: «وجود این تحریمی که ضد کشور ما شده که خب تحریمی که برای ما وجود داشت و هنوز هم وجود دارد، تحریم بی سابقه ای است؛ خودشان هم گفته اند که از اوّل تاریخ، چنین تحریمی ضد هیچ کشوری نشده اقتصاد ما شکست نخورد، بر خلاف پیشبینی هایی که خارجی ها می کردند و می گفتند ایران ورشکسته خواهد شد؛ نخیر، اقتصاد سرپا ماند. تاب آوری اقتصاد یک موفّقیّت بزرگ است.»
همچنین آنطور که کارشناسان اعلام می کنند، یکی از عواملی که باعث شد اقتصاد ایران به تاب آوری محسوسی برسد، تک محصولی نبودن کشور است. در واقع اگر اقتصاد کشور از ناحیه ای گرفتار خسران شود، می تواند با ورود به حوزه دیگری خسران را جبران کرده و نیازهای جامعه را هم تأمین کند.
دقیقاً اتفاقی که در مورد نفت افتاد. زمانی که نفت ایران به صورت حداکثری مورد تحریم قرار گرفت اقتصاد ایران با روی آوردن به بخش های دیگر همچون استفاده از ارزهای غیرنفتی که ناشی از صادرات محصولات دیگر همچون محصولات کشاورزی و صنعتی بود، توانست تا حدودی خسارت ها را جبران و به مقاوم سازی اقتصاد در مقابل تکانه های داخلی و خارجی است کمک نماید.
موضوع بعدی هم که مورد تاکید کارشناسان قرار گرفته، نحوه دور زدن تحریم هاست. با عنایت به طولانی شدن زمان تحریم ها اقتصاد کشور به مرحله ای از تاب آوری رسیده که می تواند تحریم ها را بشکلی دور بزند که نه تنها جبران خسارت شود بلکه نقش تحریم در مشکلات کمتر شود.
نکته ای که باید به آن توجه گردد این است که اگر طی سالهای قبل، اقدامات مؤثرتر و بیشتری حول محور سیاست های اقتصاد مقاومتی و افزایش مقاومت کشور در مقابل تکانه ها و فشارهای خارجی انجام می شد و سیاست های اقتصادی اساسا خروجی بهتری حاصل می شد و وضعیت بهتر از شرایط فعلی بود؛ بعنوان نمونه اگر دولت، مجلس و قوه قضاییه دقیق تر روی مسائل فساد و قاچاق که رونق تولید را نشانه گرفته، کار می کردند، مشکلاتی که امروز بخش های مولد و صنعتی کشور با آن مواجهند، به حداقل می رسید.
اقتصاد مقاومتی معطوف به ایران نیست
از سویی دیگر با نگاهی به تجربه سایر اقتصادهای دنیا، متوجه خواهیم شد که جهت گیری تمام نظریه های اقتصادی، نیل به قوام و مقاومسازی است؛ کشورها همواره تلاش کرده اند که در مقاوم سازی بافت ها و ساختارهای خود گام های عملی بردارند و با تکامل دانش در راه پیشرفت حرکت کنند؛ در واقع مبحث و مفاهیم اقتصاد مقاومتی، صرفا معطوف به ایران نبوده و از جانب سایر کشورهای درحال توسعه و حتی کشورهای توسعه یافته هم دنبال می شود.
در اینجا میتوان به بیانات رهبری در تبیین اقتصاد مقاومتی درباره‌ی گرایشی که در حرکت کشورهای مختلف به سمت چنین اقتصادی وجود دارد، اشاره نمود. طبق فرموده ایشان «گرایش به اقتصاد مقاومتی مخصوص ما هم نیست؛ امروز در خیلی از کشورها- بخصوص در سالهای اخیر- با تکان های شدید اقتصادی که در دنیا به وجود آمد، کشورهای گوناگونی به دنبال مقاوم سازی اقتصاد خودشان برآمدند؛ البته هر کشوری شرایط خاص خودش را دارد.
به عنوان نمونه، مسیری که اقتصادی کشور ژاپن پس از جنگ جهانی دوم طی کرد مبین این مورد است این کشور به صورت ویژه از راه کاهش ضایعات تولید در حد صفر و تبیین نظام کنترل کلی کیفیت درصدد مقاوم سازی محصولات تولیدی خود و فراهم کردن زمینه برای صادرات برآمد. به همین دلیل هم در سال ۱۹۸۰ بیشتر از ۸۰ درصد از رشد ژاپن ناشی از رشد صادرات بود که قسمت اعظمی از آن به آمریکا صورت می گرفت.
در یک نگاه کلی، اقتصاد ژاپن در جنگ جهانی دوم گرفتار صدمات ویران کننده ای شد. اما بعد از آن با محور قرار دادن تولید، به رشد اقتصادی تصاعدی دست یافت. در سال ۱۹۸۶ از نظر میزان تولید ناخالص ملی بعد از آمریکا، بعنوان کشوری سرمایه داری رتبه دوم را دارا بود؛ در واقع ژاپن توانست با پیشگیری از واردات کالاهای خارجی، واردات مواد خام مورد نیاز صنایع و تقویت و رونق کارگاه های صنعتی بومی و قدیمی، صنایع داخلی خویش را توسعه دهد به صورتی که هنگام گشودن دروازه های خود، صنایع بومی آن، آمادگی رقابت با تولیدات خارجی را یافته بودند و این صنایع در واقع با دارا بودن افراد ماهر و متخصص و صنعتگران کاردان توانستند، پایه و اساس صنایع جدید و مدرن ژاپن را در نیمه دوم قرن نوزدهم تشکیل دهند و کمک به رشد سریع صنعتی این کشور کنند.
منبع: بازاری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب