یادداشت تحلیلی،
تحول در مناطق آزاد تجاری مستلزم تطبیق با ظرفیتهای بومی و نگاه جهانی
به گزارش بازاری، به قول یک کارشناس اقتصادی نقشه راه توسعه مناطق آزاد در ایران باید با نگاه به مدلهای موفق جهانی و تطبیق با ظرفیتهای بومی طراحی شود. این مناطق اگر در جایگاه واقعی خود قرار گیرند، می توانند نه تنها پیشران اقتصاد ملی باشند، بلکه بازوی کار آمدی برای عبور از تحریم ها، جذب سرمایه گذاری خارجی و تسهیل دیپلماسی اقتصادی هم محسوب شوند.
به گزارش بازاری به نقل از ایسنا، تحول مناطق آزاد تجاری از یک ابزار صرفا گمرکی و مالیاتی به سکویی چندوجهی برای توسعه اقتصادی، نوآوری و دیپلماسی اقتصادی، بازتابی از تغییرات عمیق در ساختار اقتصاد جهانی است. این روند که در چارچوب نسل های مختلف مناطق آزاد شناسایی می شود، نشان دهنده آن است که این مناطق درصورتیکه همگام با تحولات جهانی بازطراحی شوند، می توانند نقش کلیدی در رشد پایدار ایفا کنند. کمال ابراهیمی کاوری - مدرس دانشگاه و کارشناس مناطق آزاد تجاری - در یادداشتی به نقشه راه تحول و توسعه مناطق آزاد تجاری در ایران و جهان پرداخته که در ادامه آمده است:
نسل اول مناطق آزاد، به طور عمده بر «تسهیل تجارت و صادرات» تمرکز داشتند. این مناطق با کاهش تعرفه ها و حذف برخی تشریفات گمرکی، فضایی مناسب برای انتقال کالا به بازارهای هدف فراهم می کردند. نمونه بارز آن، منطقه آزاد «شانون» در ایرلند بود.
در نسل دوم، رویکرد «جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی» برجسته شد. کشورهای آسیای شرقی مانند چین و مالزی با اعطای مشوق های مالیاتی و نیروی کار ارزان، توانستند صنایع صادرات محور را جذب و اقتصاد خویش را به سرعت صنعتی کنند.
نسل سوم با تاکید بر «توسعه صنعتی و فناوری» وارد میدان شد. مناطق آزاد در این نسل به مراکز تولیدی پیشرفته و زنجیره های ارزش افزوده جهانی پیوستند. این تحول با گسترش زیرساخت ها، بنادر هوشمند، و پارک های صنعتی همراه بود.
نسل چهارم وارد «عصر نوآوری و اقتصاد دیجیتال» شد. مناطقی مانند دبی و سنگاپور، نه تنها در جذب سرمایه بلکه در خلق فناوری و پشتیبانی از استارتاپ ها فعال شدند. تمرکز بر زیرساخت های هوشمند، خدمات ابری، و لجستیک پیشرفته در این نسل دیده می شود.
نسل پنجم، به «توسعه پایدار و مسئولیت اجتماعی» توجه دارد. در این چارچوب، مناطق آزاد به اصول محیط زیستی، عدالت اجتماعی، و شفافیت اقتصادی پایبند شدند تا علاوه بر رشد اقتصادی، با چالش های زیست محیطی و نابرابری هم مقابله کنند.
نسل ششم بر «هم پیوندی با سیاستهای کلان ملی» استوار است. این مناطق دیگر جزایری جدا از اقتصاد ملی نیستند، بلکه با راهبردهای کلان کشورها در حوزه های تجارت، دیپلماسی اقتصادی، و امنیت اقتصادی هم راستا می شوند.
و سر انجام نسل هفتم، «مناطق آزاد چندلایه و هوشمند» را ترسیم می کند؛ مناطقی که با استفاده از هوش مصنوعی، داده محوری، بلاک چین و حکمرانی دیجیتال، به سکوهایی برای آینده نگری اقتصادی تبدیل گشته اند.
در ایران، مناطق آزاد به طور عمده در نسل دوم و سوم باقیمانده اند. باآنکه زیرساخت هایی مانند مناطق انرژی محور در عسلویه، و کریدورهای صادراتی در اروند، انزلی و ماکو شکل گرفته اند، اما فاصله با نسل های پیشرفته همچنان محسوس است. برای گذار به نسل های چهارم تا هفتم، احتیاج به بازطراحی ساختار حکمرانی، ارتقاء شفافیت، گسترش همکاریهای بین المللی، و سرمایه گذاری در زیرساخت های دیجیتال وجود دارد.
منبع: baazari.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب